امروزه استاندارد جهانی تصویربرداری برای تشخیص بیماری شریانهای کرونری آنژیوگرافی با اشعه ایکس است، بطوریکه در جوامع پیشرفته سالیانه نزدیک به یک میلیون عمل با کاتتر قلبی (Cardiac Catheterization) انجام می‌گیرد.
با اینحال آنژیوگرافی با اشعه ایکس پر هزینه و دارای خطرات تشعشعیست (بخصوص برای کسانی که مدام با این نوع دستگاه‌ها سروکار دارند)، گذشته از اینکه تهاجمی (invasive) نیز می‌باشد. در عوض MRA از اینگونه نقاط ضعف عاری است (کاملاً غیر تهاجمی non-invasive است)، و لذا مدت هاست مورد توجه پزشکان و دیگر متخصصان بوده است.
با وجود پیشرفتهایی که در کنترل ظهور اثرات تحرکی در تصویرگیری، و نیز در سخت‌افزار، نرم‌افزار، پروتوکول‌های اسکن، و عوامل کنتراست در علوم ام آر آی در سالیان اخیر انجام گردیده، با اینحال قدرت تفکیک سیستم‌های ام آر آی هنوز به پای آنژیوگرافی با اشعه ایکس (که چیزی در حدود کمتر از ۳۰۰ میکرومتر است) نمی‌رسد. لیکن MRA در بیمارستان‌ها و در تحقیقات فیزیک پزشکی کاربردهای وسیعی دارد.
معمولاً بهبود کیفیت تصویری در MRA را با مقیاس هایی همانند قدرت تفکیک می سنجند. و معمولاً نیز بهبود قدرت تفکیک با خود عواقبی همانند کاهش سیگنال مفید (SNR) بهمراه دارد. اما می‌توان این مشکلات را با راه حل هایی همانند استفاده از سیستم‌های ام آر آی با قدرت میدان Bo بالاتر، ویا استفاده از ماده حاجب مناسب تصحیح نمود.
کنتراست بین خون کرنری (coronary blood pool) و بافتهای احاطه کننده را می‌توان با روشهایی مثل اثر درون-جریانی (in-flow effect) و یا با بکارگیری پیش-پالس‌های تشدید مغناطیسی (pre-pulse MR) کنترل کرد.
افزایش کنتراست بین شریانهای کرنری و بافتهای اطراف تا کنون با روشهایی مثل استفاده از پیش-پالس‌های اشباع چربی (fat saturation pre-pulses) نشان داده شده است. از روشهای بکار رفته دیگر می‌توان موارد زیر را نام برد:
با بکارگیری این تکنیکها، لومن کرنری روشن به‌نظر رسیده، و میوکاردیوم اطراف با شدت سیگنال کمتری دیده می‌شود. اما بطور وارونه نیز می‌توان عمل کرد: در روش MRA خون سیاه (black blood MRA)، سیگنال لومن کرنری است که تضعیف می‌گردد، و در عوض بافت اطراف دارای شدت سیگنال بالایی است.
همانند تصویرگیری در ام آر آی، به‌دنبال استفاده از ماده حاجب در آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی، زمان T1 خون کاهش یافته که باعث افزایش کنتراست مفید (CNR) می‌شود.
و باز همانند ام آر آی، ماده حاجب MRA عموماً بر دو قسم است: ماده حاجب برون-سلولی (extracellular contrast agents)، و ماده حاجب درون-عروقی (intravascular contrast agents).
نمونه‌های ماده حاجب برون-سلولی عبارت‌اند از: Dotarem. (Gadoterate meglumin) Guerbet, France.
و نمونه‌های ماده حاجب درون-عروقی عبارت‌اند از:
از آنجایی که ماده حاجب برون-سلولی نسبتاً بسرعت به فضای خارج از عروق نشت می‌کند، استفاده از آن مستلزم تصویربرداری دور-اول (first pass imaging) و در نتیجه نگه داشتن نفس توسط بیمار می‌باشد.
اخذ MRA کرنری دور-اول با ماده حاجب برون-سلولی همچنین توام با محدودیت هایی نظیر نیاز مجدد به تکرار به تزریق ماده حاجب می‌باشد، بخصوص زمانی که بیش از یک مقطع تصویربرداری گردد. در حقیقت با هر تزریق متوالی، CNR یا کنتراست در واقع کاهش می‌یابد، چرا که سیگنال ساطع شده از فضای برون-سلولی، مدام پس از تزریق اولیه رفته رفته افزوده می‌گردد. لذا استفادهٔ از مواد حاجب درون-عروقی این مزیت را بهمراه دارد که اجازه به صرف زمان بیشتری برای اخذ تصویر پس از تزریق ماده حاجب اولیه به ما میدهد. و این بدان معناست که نیازی به استفاده از روشهای حبس نفس دیگر نخواهد بود، و اسکن‌های متوالی بدون نیاز به تزریق‌های متمادی کمابیش دارای یک CNR خواهند بود.
از کاربردهای آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی تشخیص استنوسیس کرنری می‌باشد. با اینکه تکنیک‌های فعلی حبس نفس کرنری MRA دارای قدرت تفکیک محدودی می‌باشند، لیکن توانایی تشخیص استنوسیس کرنری پروکسیمال را دارند. ردیف تصویرسازی گرادیان اکو استنوسیس را یک ناحیه کم شدت نشان میدهد.
در این روش، ردیف ضربانی طوری طراحی شده است که نسبت به حرکات ضریب پخش ظاهری حساسیت نشان داده شود. روش انجام این مطلوب به این صورت است که دو گرادیان برابر در هر طرف پالس ۱۸۰ درجه در این ردیف ضربانی قرار داده می‌شود (مشابه آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی).
برای عملی ساختن ردیف ضربانی DW-MRI، از ردیف تصویرسازی اسپین اکو استفاده می کنیم. بطور مثال معمولاً از multi-shot EPI در اسپین اکو استفاده می‌شود.
همانطور که در ام آر آی معمولی، از پارامترهای خارجی مثل زمان اکو و زمان تکرار برای کنترل سهم زمان استراحت اسپین-اسپین و زمان استراحت اسپین-لاتیس استفاده می کنیم، در تصویربرداری پخش وزنی هم با یک پارامتر خارجی بنام فاکتور ب، سهم دخالت ADC را در وزن کنتراستی تصویر می‌توانیم کنترل کنیم.
در DWI دو نوع تصویر وجود دارد:
در تصاویر رد ( trace images)، بافتهای صدمه دیده غالبا دارای خواص پخشی محدود هستند، که در نتیجه ضریب پخش ظاهری کمتری دارند و شدت سیگنال بیشتری از خود نشان می‌دهند. بافتهای معمولی بر عکس تاریک بوده و دارای ضریب پخش ظاهری بیشتری هستند زیرا خواص پخشی آنها بالا است. بافتهای بیمار معمولاً حالت دینامیکی دارند در حالیکه بافتهای صدمه دیده یا بیمار ساکن هستند. یک اسپین در حال حرکت، با تغییر گرادیانهای مغناطیسی، تغییر فاز پیدا می‌کند و در نتیجه دچار افت سیگنال می‌شود. مشابه، چنین حالتی را می‌توان در آنژیوگرافی تشدید مغناطیسی دید.
در نقشه‌های ضریب پخش ظاهری ( ADC maps)، بعد از پردازش سیگنال، ضریب پخش ظاهری هر واکسل از بافت محاسبه گردیده، و بر حسب ارزش عددی آن ضریب پخش ظاهری، شدت سیگنالی به آن واکسل نسبت داده می‌شود. لذا بافتهای با خواص دینامیکی محدود اینجا (بر خلاف تصاویر از نوع ردی) ضریب پخش ظاهری کمتری دارند، و برعکس بافتهای با ضریب پخش بالا دارای ADC زیادتری هستند. بنابراین کنتراست نقشه‌های ضریب پخش ظاهری و تصاویر رد معکوس همدیگر هستند.
معمولا زمانی از اینگونه تصاویر استفاده می کنیم که با مسئلهٔ T2 shine through مواجه باشیم.
گذشته از این، DW-MRI کاربردهای دیگری نیز داشته‌است، از جمله تشخیص تومورهای لوزالمعده و یا پژوهش‌های کارسینومای کبدی.
منبع: دانشنامه ویکی پدیا
دکتر Damadian در کنار دستگاه ام آر آی
این اولین دستگاه ام آر آی هستش
اولین تصویر رو به وسیله این دستگاه از جمجمه یه بیمار
در سوم جولای سال ۱۹۷۷ گرفتن!
جدیدترین دستگاه ام آر آی ساخت زیمنس
که می تونه فعالیت فیزیولوژیکی بدن و جریان خون رو به زیبایی
به تصویر بکشه
دانشمندان مرکز پزشکی اهایو روشی جدید برای بالابردن قابلیت شناسایی تومورها مغزی در اسکن های MRI یا در طول جراحی، ارائه کرده اند که می تواند موجب شناسایی و نابودسازی آسان تر تومورها توسط متدهای جراحی شود .
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، محققان دانشگاه ایالت اوهایو مشغول آزمایش نانوذرات متفاوتی هستند که به اعتقاد آنها روزی قابل تزریق به خون بیماران خواهند بود تا بتوانند به جراحان در برطرف کردن تومرهای مغزی مهلکی به نام گلیوبلاستوما کمک کنند.
گلیوبلاستوماها معمولاً در لب های شقیقه ای و جلویی مغز قرار می گیرند و تومورهای ایجاد شده در آنجا به سختی دیده و نابود می شوند.
این پژوهشگران گزارش کرده اند که نانوذره کامپوزیتی ساخته اند که دارای خواص مغناطیسی و فلورسانی است. اندازه این نانوکامپوزیت کمتر از بیست نانومتر است.
جسیکا وینتر، یکی این محققان، توضیح داد: “هدف ما ترکیب دو ذره با خواص متفاوت است تا بتوانیم تک ذره ای با خواص چندگانه بسازیم.
نانوذرات مغناطیسی می توانند تفکیک رنگی را در MRI بالا ببرند و به پزشکان اجازه دیدن تومورهای سرطانی موجود و بالقوه را قبل از جراحی بدهند. نانوذرات فلورسانس نیز می توانند رنگ قسمت های توموری مغز را هنگامی که با نور خاصی روشن می شوند، تغییر دهند.
وینتر گفت: جراحان اعصاب سود زیادی از این ذرات چندکاره خواهند برد زیرا به آنها اجازه دیدن بهتر تومور با MRI قبل از جراحی و نیز مشاهده فیزیکی آن در حین جراحی را می دهد.
وینتر افزود: ما در حال توسعه یک نانوکامپوزیت منفرد هستیم که هم مغناطیسی باشد، به گونه ای که شما بتوانید MRI پیش از جراحی داشته باشد و هم فلورسان باشد به گونه ای که جراحان اعصاب در حین عمل بتوانند با تاباندن یک نور به تومور باعث تابناک شدن آن با یک نور خاص مانند نور سبز شوند.
در این حالت جراحان به سادگی می توانند تمام قسمتهای نور سبز را از میان بردارند.
مطالعات وینتر نشان می دهد که یک ذره با خاصیت دوگانه قابل ساخت است. با اینحال این ذرات چندکاره قابل استفاده در تست های حیوانی یا انسانی نیستند، زیرا ذرات فلورسان اغلب ماده ای سمی مانند تلورید کادمیوم هستند.
وینتر گفت: ما فعلاً کار خود را با یک ذره فلورسان دیگر که از کربن درست شده است انجام می دهیم. این امر باعث کاهش پیچیدگی های ناشی از استفاده تلورید کادمیوم خواهد شد.
نتایج این تحقیق در مجله Nanotechnology منتشر شده است.
امروزه استاندارد جهانی تصویربرداری برای تشخیص بیماری شریانهای کرونری آنژیوگرافی با اشعه ایکس است، بطوریکه در جوامع پیشرفته سالیانه نزدیک به یک میلیون عمل با کاتتر قلبی (Cardiac Catheterization) انجام می‌گیرد.
با این حال آنژیوگرافی با اشعه ایکس پر هزینه و دارای خطرات تشعشعی ست (بخصوص برای کسانی که مدام با این نوع دستگاه‌ها سروکار دارند)، گذشته از اینکه تهاجمی (invasive) نیز می‌باشد. در عوض MRA از اینگونه نقاط ضعف عاری است (کاملاً غیر تهاجمی non-invasive است)، و لذا مدت هاست مورد توجه پزشکان و دیگر متخصصان بوده است.
منابع: دانشنامه ویکی پدیا و روزنامه جام جم
تصویرسازی تشدید مغناطیسی عملکردی(فیزیولوژیکی) ( Functional Magnetic Resonance Imaging) مشهور به fmri نوعی روش تصویربرداری در ام آر آی است.
در این روش تصاویری متناوب از مغز در حال فعالیت و سپس در حال استراحت گرفته می‌شود و از یکدیگر بطور دیجیتالی (به کمک نرم‌افزارهایی همانند اف اس ال) تفریق می‌گردند، که حاصل این پردازش عملکرد مغزی در اثر تغییرات جریان خونی در مغز را از لحاظ فیزیولوژیکی نشان میدهد.
سه روش تصویربرداری در fMRI غالباً DWI،یولد و Perfusion می‌باشند. در تمام این روشها عموماً از دنباله پالسی از نوع EPI استفاده می‌گردد.
به ادامه مطلب بروید
رئیس انجمن رادیولوژی ایران: تنها 95 دستگاه MRI در کشور وجود دارد دکتر عبدالرسول صداقت رئیس انجمن رادیولوژی ایران با عنوان این مطلب که در انگلیس 60 میلیون نفری به ازای هر یک میلیون جمعیت 5.2 دستگاه MRI دارد ، گفت: اگر به این آمار استناد کنیم باید حدود 600 دستگاه MRI در کشورمان باشد، این در حالی است که تنها حدود 95 دستگاه در ایران موجود است و این موضوع نشان می دهد که آمار وزارت بهداشت در این زمینه درست نیست.
به ادامه مطلب توجه فرمایید!
لیست رشته های کارشناسی ارشد 89 _90 که فارغ التحصیلان رشته های رادیولوژی و رادیوتراپی می توانند در آن شرکت نمایند.
برای دیدن جدول به ادامه مطلب بروید!
برای اطلاعات بیشتر می توانید به سایتsanjeshp.ir مراجعه نمائید.
جهت مشاهده منابع رشته های آناتومی و فیزیک پزشکی و رادیوبیولوژی
آدرس جدید ما xrays.ir